Bölüm 11

Trafik

Ders Güncellemesi 15.08.23

Karayolunda Araç Sürme Yasağı

Uyuşturucu ve keyif veren maddeleri almış olarak karayolunda araç sürmek yasaktır. Bu hükme uymayanlar derhal araç kullanmaktan men olunur ve mahkemeye sevk edilir. Mahkemece hafif para, 6 ay hapis ve sürücü belgesinin süresiz geri alınmasıyla cezalandırılır. Hususi otomobil sürücüleri kanlarındaki alkol miktarı en çok 0.50 promil olacak kadar alkol alarak araç kullanabilirler. Diğer sürücülerin alkollü araç kullanmaları yasaktır. Bu kurala uymayanların birinci defa 6 ay, ikinci defada da 2 yıl süre ile sürücü belgeleri ellerinden alınır ve sürücü davranışlarıgeliştirme eğitimine tabi tutulur. Üçüncü defa tekrarı halinde bu sürücüler 6 aydan az olmamak şartı ile hapis olunur, sürücü belgeleri 5 yıl süre ile geri alınır, psikoteknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi sonrası 5 yıl geçtikten sonra uygun olanlara sürücü belgesi iade edilir. Uygun olmayanlara ise sürücü belgesi verilmez. Alkollü olarak ölümlü yada yaralanmalı trafik kazasına neden olunması halinde ağır kusurun oluştuğu kabul edilir.Sürücü belgesi olmayanların araç kullanmaları yasaktır. Sürücülerin, sürmeye yetkili oldukları araçlar dışındaki araçları karayolunda sürmeleri yasaktır Geçerli sürücü belgeleri olmadan trafiğe çıkanlara ilk tespitte 1 aydan 2 aya kadar, tekrarı halinde 2 aydan 3 aya kadar hafif hapis cezası verilir. 18 yaşından küçükler için bu ceza, aynı sürelerle çocuk ıslah evlerinde ıslah edilmek suretiyle yerine getirilir. Otobüs, kamyon ve çekici araçlarında çalışma, sürme, dinlenme sürelerinin tespiti takoğraf cihazı ile yapılır. Sürücü ve yolcular toplu taşıma araçlarında sigara içemez. Araç kullanma ve dinlenme sürelerine uyma mecburiyeti ve denetleme esaslarında uyulacak usuller aşağıda gösterilmiştir:

Ticari amaçla yük taşımacılığı yapan ve azami ağırlığı 3,5 tonu geçen araçların şoförleri ile ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapan ve taşıma kapasitesi şoförü dâhil 9 kişiyi geçen araçların şoförlerinin 24 saatlik herhangi bir süre içinde; toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 4,5 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır.
Bu şoförler en fazla 6 günlük araç kullanma süresinden sonra 1 günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar. Hafta tatili en az 24 saattir. Bu şoförler sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süresi sonunda, eğer istirahate çekilmiyor ise en az 45 dakika mola almaları mecburidir. Bu molalar sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süreleri içerisinde en az 15 dakikalık molalar şeklinde de kullanılabilir.
Ticari amaçla yük ve yolcu taşımacılığı yapan sürücülerin, Ulaştırma Bakanlığına Bağlı Mesleki Yeterlilik belgesi vermeye yetkili kuruluşlardan aşağıda sınıflandırılmış belgelerden kendi alanlarına giren türleri almak ve yetkililerin sorması halinde göstermek zorundadırlar.

Mesleki Yeterlilik Belgesi Türleri
SRC1: Uluslararası yolcu taşımacılığı
SRC2: Yurtiçi yolcu taşımacılığı
SRC3: Uluslararası eşya-kargo taşımacılığı
SRC4: Yurtiçi eşya-kargo taşımacılığı
SRC5: Tehlikeli madde taşımacılığı olarak düzenlenir ve verilir.
SRC1 türü belge sahibi olanlar, SRC2 belge türünü, SRC3 türü belge sahibi olanlar, SRC4 belge türünü, almış kabul edilir.


Karayolunun Kullanılması Kuralları
Sürücüler; Karayollarından faydalanırken, karayolu üzerindeki yasaklama, kısıtlama ve trafik durumuna göre gerektiren tüm kurallara eksiksiz uymak zorundadırlar.
Aksine bir işaret yoksa bütün sürücüler araçların gidiş yönüne göre yolun en sağından sürmek zorundadırlar.
Çok şeritli yolda hızın ve trafiğin gerektirdiği şeritten sürmek zorundadır.
Üç şeritli iki yönlü karayollarında, tırmanma şeridi olarak tahsis edilen en sağ şerit ağır vasıtalar için ayrılmıştır. Orta şerit çıkış yapan araçların önlerindeki aracı geçmeleri için ayrılmıştır, iniş yapan araçlar ise boş olması halinde orta şeritten yararlana bilirler en sol şerit gelen trafik için ayrılmıştır sürekli işgal edilemez.
Trafiği aksatacak veya tehlike oluşturacak şekilde şerit değiştirmek yasaktır.
Kavşaklara yaklaşırken yerleşim yerleri dışında 150 metre, Yerleşim yerleri içinde 30 metre mesafe içinde sürücülerin şerit değiştirmeleri yasaktır.
Geçme, dönme, duraklama ve park etme gibi haller dışında şerit değiştirilmez.
Bölünmüş yollarda, karşı yönden gelen trafik için ayrılmış yol bölümüne girilemez.
İşaret verilmeden şerit değiştirilmez.


İki Şeritli ve İki Yönlü Karayolları: Türkiye sınırlarında trafik sağdan akar. Sürücüler iki şeritli ve iki yönlü karayollarında kendi gidiş yönlerine göre sağdan gitmelidirler.
Üç Şeritli Ve İki Yönlü Karayolları: Eğimli karayollarında ağır taşıtların yokuş yukarı çıkarken trafiği engellemeleri için tırmanma şeridi bulunur. Taşıtlar kendi gidiş yönlerine göre sağ şeritten giderler. Ancak şerit müsait ise ve şerit değiştirmek yasak değil ise iniş yapan araçlarda orta şeridi kullanabilirler. En sol seride geçmek yasaktır.
Dört veya Daha Çok Şeritli ve İki Yönlü Karayolları: Motosiklet, otomobil, minibüs, kamyonet ve otobüs dışındaki araçlar en sağdaki şeridi kullanırlar, ancak dönüş veya öndeki aracı geçmek amacıyla soldaki şeridi kullanabilirler. Bu yollarda karşı yönden gelen trafiğe ayrılan şeritlere geçmek yasaktır.

Bütün Karayollarında: Karşıdan gelen trafiğe ayrılan şeride girmek, Gidişe ayrılan şeritlerden en soldaki şerit, sadece geçme ve dönme hallerinde kullandır, bu şeridi sürekli işgal etmek yasaktır. Seyir halinde ki bir araç ancak; geçme, dönme, durma, duraklama ve park etme amacıyla şerit değiştirebilir.
Şerit Değiştirilirken:
Girilecek şeridin kontrol edilmesi,
İşaret verilmesi,
Girilecek şeritte araç varsa geçmesini beklemek gerekir.

Sürücü ve Yayaların Uymaları Gereken Öncelik Sırası
Trafik görevlilerine
Işıklı ve sesli trafik işaretlerine
Trafik işaret levhalarına, yer işaretlerine
Yol çizgilerine